Het Cultuurcluster is bedoeld voor Fluxus, de Flux, de Fabriek, de Bieb, RTV Zaanstreek, Babel en de Zaanse Volksuniversiteit. Tekening: MVRDV

ZAANDAM – Zaanstad zit heus niet vast aan het Cultuurcluster en het gat van Inverdan kan op een veel verstandiger manier worden ingevuld. Dat betogen Rosa, SP en DZ aan de vooravond van de raadsdiscussie over dit heikele onderwerp.

Door Willemien Schenkeveldw.schenkeveld@hollandmediacombinatie.nl – 31-1-2017, 21:18 (Update 31-1-2017, 21:18)

Oppositie: Cultuurcluster wordt duur gebouw voor arme instellingen, terwijl het anders kan

Is de besluitvorming over het Cultuurcluster een rijdende trein, een gelopen race, een ’we kunnen niet meer terug’? Welnee, zeggen de tegenstanders in de gemeenteraad. Van de minstens vijf partijen die tegen gaan stemmen, laten we er drie aan het woord.

„Er zijn honderd andere manieren om een gebouw neer te zetten in Inverdan dat mensen trekt en voor reuring zorgt”, zegt Natasja Groothuismink (Rosa). Waarom dan een duur gebouw neerzetten waarmee je de cultuur in Zaanstad niet bijzonder veel goed doet en zelfs wellicht schaadt? „Je kunt je geld maar één keer uitgeven. Geef het dan goed uit. Geef het echt aan cultuur uit”, vindt ze.

Kerk

Rosa heeft zich vanaf het begin verzet tegen het idee om culturele instellingen te concentreren bij station Zaandam. De Bieb, Fluxus en de Fabriek zijn immers al redelijk tot goed gehuisvest, op een steenworp afstand van elkaar, in karakteristieke Zaanse gebouwen. En het poppodium dat Zaandam zo node mist, kan ook prima in een bestaand gebouw komen. In een leegkomende kerk bijvoorbeeld. Groothuismink: „Paradiso zit ook in een kerk.”

Toch worden de instellingen nu verhuisd naar een duur, nieuw gebouw. Terwijl er de afgelopen jaren op diezelfde instellingen keihard is bezuinigd.

Wat is dat voor cultuurbeleid, vraagt Groothuismink zich af. „Er komen nu arme clubs in een duur gebouw. Met een verhaal over nieuw elan, kruisbestuiving, nieuwe initiatieven enzovoorts. Maar het geld om dat mogelijk te maken, krijgen ze niet: ik hoor niemand over een subsidieverhoging.”

Bovendien dwingt deze investering de aandacht op cultuurgebied naar één plek in Zaandam. Dat beperkt de financiële vrijheid van instellingen om actief te blijven in de wijken en die van de gemeente om kleine verenigingen te steunen. Groothuismink: „Ze kunnen wel zéggen dat Fluxus ook actief blijft in de Pelikaan. Maar we hebben niet eens afspraken gemaakt over cultuurbeleid de komende jaren. Er is geen enkele zekerheid. Ik ben bang dat Zaanstad-Noord er de komende jaren op cultureel gebied bekaaid vanaf blijft komen.”

De SP, ook een tegenstander van het eerste uur, wijst op de steeds verder stijgende kosten. „Het gebouw blijkt nu een kwart duurder te worden. Een kwárt! Ik vind het vreemd dat niemand steigert. Dat de PvdA doet van ’och, dat moet maar’. Echt heel vreemd”, zegt Maikel Kat.

Geleend geld

„En ik geloof nooit dat het hierbij blijft. En we zetten dit gebouw neer met geleend geld. ’t Lijkt allemaal heel mooi, maar stel je voor, straks zijn we weer een artikel-12-gemeente.” Jos Kerkhoven van Democratisch Zaanstad-Rot: „Wij zijn vanaf dag één tegen dit geldverslindende cultuurpaleis geweest.”

Maar is het gebouw niet nodig voor Inverdan? Zaanstad moet daar toch een publiekstrekker neerzetten? En er zijn toch geen alternatieven?

Welnee, zeggen de drie kritische partijen. Groothuismink: „Er is nooit serieus gekeken naar alternatieven, dat is het probleem.” Ze zijn er volgens haar wel degelijk. „Denk aan een dependance van de Amsterdamse musea. Aan iets op het gebied van gezondheid en wellness. Vraag of John de Mol interesse heeft. Ga actief op zoek in de stadsregio.” Natuurlijk, het zal even inspanning kosten. „Maar als je snel 7 miljoen erbij kunt bedenken, kun je ook een alternatief bedenken.”

Maikel Kat vindt commerciële alternatieven in brede zin interessant. „Nu de markt zo aantrekt, zijn er daar ook meer mogelijkheden voor.” Ook woningen. „Zaanstad wil toch zo graag woningen bouwen?” Jos Kerkhoven oppert een hotel of congrescentrum. „Daar is veel behoefte aan en dit is een prachtige plek, een AA-locatie op 15 minuten van Amsterdam.”

Maar zou je de culturele instellingen niet teleurstellen, die zich inmiddels hebben ingesteld op het Cultuurcluster? Ook dat moet je niet overdrijven, zeggen de kritische partijen. Maikel Kat: „Het zal even schakelen zijn, maar ze zitten prima waar ze zitten. Stel dat je tegen ze zegt: jullie blijven waar je zit, maar dan krijg je wel extra subsidie. Moet je kijken hoe ze dán reageren….”

Referendum

Hoe dan ook willen de drie – net als POV en ZIP – dat er een referendum komt. De gemeenteraad is zeer verdeeld, het spant erom. Laat de bewoners zich uitspreken, vinden de kritische partijen.